Dünya Sağlık Örgütü (DSÖ) tarafından pandemi olarak ilan edilen “SARS-CoV-2 (COVID-19)” virüsünün etkisinin önlenmesi için alınan tedbirlerin dünyadaki büyük kentlerde, özellikle İstanbul'da hava kirliliği ve iklim krizi üzerindeki olası etkileri, korunma yöntemleri ve alınması gereken tedbirler Çevre Mühendisleri Odası (ÇMO) İstanbul şubesi tarafından incelenerek değerlendirildi.

HAVA KİRLİLİĞİ COVID-19'U ETKİLİYOR MU?

ÇMO raporunda havadaki kirleticiler olarak tanımlanan partikül maddelerin viral enfeksiyonların yayılmasında taşıyıcı bir araç olarak yayılma hızının akademik alanda araştırıldığı, hatta bu konuda çalışmalar olduğunu belirtti.

“Havadaki kirleticilerle COVID-19 arasında bağlantı olduğuna dair bazı bilimsel veriler ortaya konulmuştur” ifadelerinin yer aldığı raporda, Martin Luther Üniversitesi Halle-Wittenberg’de (MLU) yapılan bir çalışmada havadaki yüksek azot dioksit (NO2) seviyelerinin, COVID-19’dan kaynaklı çok sayıda ölümle ilişkili olabileceğine dair somut verilerin sunulması örnek gösterildi.

HARVARD HAVA KİRLİLİĞİNDEKİ ARTIŞIN CORONAYA ETKİSİNİ BULDU

Harvard Üniversitesi'nde yapılan bir çalışmada da Partiküler Maddedeki 1 mikrogram/m3 artışın COVID-19'dan ölüm hızında %8'lik artışla ilişkili olduğunun tespit edildiği belirtildi.

ÇMO, İstanbul'da pandemi tedirlerinin uygulandığı Mart ve Nisan aylarında hava kirliliği değerlerini ölçerek, geçen seneki değerlerle karşılaştırdı.

İSTANBUL'DA HAVA KİRLİLİĞİ AZALDI AMA YİNE DE SINIRLARIN ÜSTÜNDE

Buna göre İstanbul'da partikül madde 2.5 değerlerine bakıldığında günlük sınır değerin aşıldığı, partikül madde 10'un ise Mart ayında sınır değerlerin üzerinde seyredip, Nisan ayının sonunda azaldığı, fakat yıllık olarak 2009-2019 yılları arasında sınır değerlerin üzerinde olduğu belirtildi.

İSTANBUL’DA BU İLÇELER LİMİTİ 35’DEN FAZLA AŞTI

COVID-19 sürecinin yaşanmaya başladığı Mart ve Nisan aylarında İstanbul'da ortalama partikül madde 2.5 değerinin 20,55 mikrogram/m3, fosil yakıtlarının, yani gaz, kömür ve yağların yanması sonucunda ortaya çıkan Azot Dioksit (NO2) değerinin ise 46,19 mikrogram/m3 olduğu görüldü.

“NO2 seviyesi de sürekli olarak sınır değerlerin üzerinde seyretmektedir. Ayrıca Hava Kalitesi Değerlendirme ve Yönetimi Yönetmeliği'ne göre PM10 için günlük limit değerin bir yılda 35 defadan fazla aşılmaması gerekmektedir” bilgisini veren ÇMO mühendisleri, “Ama 2019 yılı verilerine baktığımızda Aksaray, Alibeyköy, Bağcılar, Başakşehir, Beşiktaş, Esenler, Esenyurt, Göztepe, Kadıköy, Kâğıthane, Kandilli, Kartal, Maslak, Mecidiyeköy, Sultanbeyli, Sultangazi, Şirinevler, Tuzla, Ümraniye, Üsküdar ve Yenibosna ilçelerinde bir yılda 35 defadan fazla aşıldığı görülmektedir” raporunu sundu.

TRAFİĞİN AZALMASI OLUMLU ETKİLEDİ

Bu durum hakkında şu değerlendirmelerde bulunuldu:

* Bu da gösteriyor ki, kirlilik değerlendirmelerini limit aşımları üzerinden yapmakta fayda vardır.

* Pandemi sürecinde uygulanan önlemlerin hava kirliliği açısından en büyük etkisi trafik yoğunluğunun, yani hareketli emisyon kaynaklarının azalması yönünde olmuştur.

* Ancak İstanbul'da ulaşım faaliyetlerinin azalmasıyla hava kalitesinin bir miktar artmış olması havanın temizlenmiş olduğunu göstermemektedir.

* Çünkü partikül maddenin tek kaynağı motorlu araçlar değildir.

* Kentlerde sanayi, inşaat faaliyetleri, madencilik, evsel ısınma vb. gibi başka önemli partikül madde kaynakları da mevcuttur ve bu faaliyetler pandemi sürecinde de büyük ölçüde devam etmektedir.

Sokağa çıkma yasağının uygulandığı bazı günlerde bile günlük partikül madde 2.5 ve NO2 değerlerinin sınır değerlerini aştığı belirtildi.

Mühendisler, İstanbul'un havasının temizlendiğini söylemenin gerçekten uzak bir yaklaşım olduğunu ifade etti.