Devlet, istek, yetenek, sağlık ve yeterliliği olmasına rağmen, farklı nedenlerle işini kaybeden sigortalıların işlerini kaybetmeleri nedeniyle uğramış oldukları gelir kaybını bir süre ve belirli bir ölçüde karşılıyor. Buna işsizlik maaşı deniyor. 1 Ocak 2020 itibarıyla asgari ücretteki yüzde 15’lik artışa paralel zamlanan işsizlik maaşının en düşük tutarı 1.015 liradan 1.168 liraya çıktı. En yüksek işsiz maaşı da net 2.031 liradan 2.336 liraya yükseldi

Toplamda 3.300 TL fazla

Bu yıl içinde işsiz kalan bir çalışanın, 10 ayda alacağı para maksimum 23 bin 360 lira olacak. Geçen yıla göre toplamda 3.300 liradan fazla artış söz konusu. 6 ay en düşükten maaş alanın eline ise toplamda 1.000 lira daha fazla yani 7.008 lira geçecek. Bu ücretler belli bir süre temel harcamaların karşılanması anlamında çok önemli.

30 günlük süreyi kaçırma

İşsizlik maaşı için işten çıkış belgesi verildikten sonra ‘30 gün içinde’ İşkur’a başvurmak şart. 30 gün sonra da başvuru yapılabilir ama gecikilen süre için işsizlik maaşı ödenmez. Başvurular iskur. gov.tr veya e-Devlet’ten yapılabiliyor. İnternetten yapılan başvuruda evrak istenmiyor. Ancak İşkur’a elden başvuruda nüfus kağıdı, işten ayrılış bildirgesi ve işsizlik maaşı dilekçesi isteniyor.

Mevcutta artış olacak mı?

Son dört ayda ortalama brüt ücreti ‘5.200 TL’nin üzerinde olup, halen işsizlik ödeneği alanların maaşında yaklaşık 200 liralık artış olacak. Örneğin, brüt ücreti 5.800 TL’yken işsiz kalıp maaş bağlatan bir kişiye 2019’daki limit üzerinden 2.031 TL ödeniyordu. 2020’de asgari ücretteki yüzde 15’lik artış nedeni ile bu kişinin maaşı 2.302 TL’ye yükselecek.

Kimler alabilir?

Kendi istek ve kusuru olmaksızın işini kaybetmiş, Son 3 yılda adına en az 600 gün işsizlik sigorta primi ödenmiş, İşten ayrılmadan önceki son 120 gün hizmet akdine tabi çalışmış olanlar işsizlik maaşı alabiliyor. Adına en az 600 gün prim ödenene 6 ay, 900 gün prim ödenene 8 ay, 1080 gün prim ödenene ise 10 ay boyunca işsizlik maaşı bağlanıyor.

Hangi hallerde kesilir?

İşkur’un teklif ettiği işin haklı bir nedene dayanmaksızın reddedilmesi, İşsizlik maaşı alırken bir işte çalışılması veya emekli maaşı bağlatılması, İşkur’un önerdiği meslek geliştirme, edindirme ve yetiştirme eğitiminin reddedilmesi veya kabul etmesine karşın devam edilmemesi, İstenen belgelerin zamanında verilmemesi halinde maaş kesilir.

İstifayla mümkün mü?

İstifa edene normalde işsizlik maaşı bağlanmıyor. Ancak bunun istisnası ‘haklı fesih’ durumudur. Maaşın ödenmemesi veya zamanında ödenmemesi, gerçek ücretin saklanması, mobbing (psikolojik baskı), iyi niyet ve ahlak kurallarına uyulmaması, sağlık gerekçeleri, işçinin onayı olmadan fazla mesai yaptırmak, SGK’ya düşük ücretten bildirim, haklı fesih kapsamına giriyor. Askere gitmek için işten ayrılanlar, askerden döndükten sonra İşkur’a başvuru yapıp maaş alabilir.

Son 4 maaşa göre hesap

İşsizlik maaşı hesaplanırken son dört aylık brüt maaş dikkate alınıyor. Maaş aylık asgari ücretin brüt tutarının yüzde 80’ini (bugün itibarıyla 2.336 lirayı) geçemiyor. Son 4 ay asgari ücretle çalışana 1.168 lira işsizlik maaşı bağlanırken brüt ücreti 2.943 ve üzeri olanlara da en fazla 2.336 lira ödeniyor. İşsiz kalanın sağlık hizmetini devlet karşılıyor. Bundan eş ve çocuklar da yararlanıyor.

İşsizlik oranı yüzde 13.4

Türkiye İstatistik Kurumu (TÜİK) eylül-ekim kasım aylarını (2019) kapsayan ‘ekim dönemi’ işgücü istatistiklerini dün açıkladı. Buna göre; işsizlik oranı geçen yılın aynı ayına göre 1.8 puan artışla yüzde 13.4 oldu. Eylülde yüzde 13.8’di. İşsiz sayısındaki yıllık artış 608 bin. İşsizlikteki artışta nüfus artışına bağlı işgücüne (çalışma hayatına) yeni katılanlar da etkili. İşgücüne katılım ekime kadarki son 1 yılda 82 bin kişi arttı. Toplamda ise işsiz sayısı 4 milyon 396 bin oldu. Buna karşılık çalışan sayısı (istihdam) 28.3 milyon. Bunların 19.6 milyonu ücretli veya yevmiyeli, 1.2 milyonu işveren, 4.6 milyonu kendi hesabına çalışıyor.