Hükümetin, alkol satışını sınırlayan, reklamını, dizi, film ve kliplerde görüntüsünü yasaklayan düzenlemesi kamuoyunda büyük tartışmalara neden olurken, 24 Mayıs Cuma günü TBMM Genel Kurulu'nda oylanarak kabul edilmişti.

Cumhurbaşkanı Gül, alkol ile ilgili düzenlemeleri de içeren 6487sayılı 'Bazı Kanunlar ile 375 Sayılı Kanun Hükmünde Kararnamede Değişiklik Yapılması Hakkında Kanun'u onayladı. Peki bu kanun neler getiriyor..

Düzenlemeyle alkollü içkilerin reklam ve tüketicilere yönelik tanıtımı yasaklanıyor. Bu ürünlerin kullanılmasını ve satışını özendiren kampanya, promosyon ve etkinlik de düzenlenemeyecek. Televizyonlarda yayımlanan dizi, film ve müzik klipleri de artık yasak kapsamına giriyor.

MADDE MADDE YENİ ALKOL DÜZENLEMESİ

* Teklife göre, alkollü içkilerin her ne surette olursa olsun reklamı ve tüketicilere yönelik tanıtımı yapılamayacak. Bu ürünlerin kullanılmasını ve satışını özendiren veya teşvik eden kampanya, promosyon ve etkinlik (ulusal ve uluslararası sektörel fuarlar ve sektörel organizasyonlar hariç) yapılamayacak.

*Alkollü içkileri üreten, ithal eden ve pazarlayanlar, hiçbir etkinliğe (ulusal ve uluslararası sektörel fuarlar, bilimsel yayın ve faaliyet, sektörel organizasyonlar hariç) ürünlerinin marka, amblem ya da işaretlerini kullanarak destek olamayacak.

*Alkollü içki satış belgesi olan lokanta, restoran, bar ve gece kulüplerinde servis amaçlı ürünlerde marka, amblem ve logo taşıyan materyaller kullanılabilecek.

*Alkollü içkileri üretenler, ithal edenler ve pazarlayanlar, teşvik, hediye, eşantiyon, promosyon dağıtamayacak.

*18 yaşını doldurmayanlara alkollü içki satılması veya sunulması yasak olacak.

*18 yaşını doldurmamış kişiler, alkollü içkilerin üretiminde, pazarlanmasında ve satışında istihdam edilemeyecek.

*Alkollü içkiler, otomatik satış makineleri ile satılamayacak, her nevi oyun makineleri veya farklı yöntemlerle oyun ve bahse konu edilemeyecek. Bu ürünler telefon, televizyon veya internet ortamında tüketicilere satılamayacak ve posta ile satış yöntemi kullanılarak gönderilemeyecek.

*Alkollü içkiler, sunum izni verilen yerlerde açık olarak tüketilebilecek ve bu yerlerde tesis sınırları dışında tüketilmek üzere alkollü içki satışı yapılamayacak.

*Alkollü içkiler işletme dışından görülecek şekilde perakende olarak satışa sunulamayacak.

- Türkiye'de üretilen veya ithal edilen alkollü içkilerin ambalajları üzerine, alkol ürünlerinin zararlarını belirten Türkçe yazılı uyarılar veya mesajlar konulacak.

- Uyarı mesajları resim, şekil veya grafik biçimlerinde de olabilecek. Uyarı mesajlarını taşımayan alkollü içkiler satılamayacak.

- Alkollü ve alkolsüz içkilerle ilgili marka, tanıtıcı ve ayırt edici her türlü isim, logo, amblem ve işaret kullanılamayacak.

- İçeriğinde alkol kalmış içeceklerin ambalajları üzerine içerdiği alkol miktarı, alkol tamamen alınmış ise alkolün tamamen alındığı hususu tüketiciler tarafından kolaylıkla okunabilecek şekilde yazılacak.

- Otoyollarda ve devlet karayollarındaki yapı ve tesislerde alkollü içki satışına ve tüketimine izin verilmeyecek.

- Öğrenci yurtları, sağlık hizmeti verilen yerler, spor müsabakası yapılan stadyum ve kapalı spor salonları, her türlü öğretim ve eğitim kurumları, kahvehane, kıraathane, pastahane, bezik ve briç salonları ile akaryakıt istasyonlarının mağaza ve lokantalarında alkollü içkilerin satışı yapılamayacak.

- Teklif, bu fıkralara aykırı hareket edenlere 500 bin TL'ye kadar çeşitli kademelerde idari para cezası öngörüyor.

SATIŞ ALMA BELGESİ

Tütün mamulü, etil alkol, metil alkol ve alkollü içki satmak isteyenlerin, Tütün ve Alkol Piyasası Düzenleme Kurumu'ndan (TAPDK) satış belgesi almaları zorunlu olacak.

Tütün ve Alkol Piyasası Düzenleme Kurumu'ndan (TAPDK) satış belgesi almak isteyenler, öncelikle belediye veya il özel idaresinden işyeri açma ruhsatı ya da Kültür ve Turizm Bakanlığından turizm belgesi almaya mecbur olacak.

Belediye veya il özel idaresi, ruhsat vermeden önce, yetkili kolluk kuvvetinin görüşünü alacak.

Bu kanun kapsamına giren ürünlerin toptan, perakende veya açık olarak satışının yapıldığı yerler ile örgün eğitim kurumları ve dershaneler, öğrenci yurtları ve ibadethaneler arasında kapıdan kapıya en az yüz metre uzaklığın bulunması zorunlu olacak.

Belediye veya İl Özel İdaresi belge verirken yüz metre şartını izin tarihi itibariyle gözetecek. Yüz metre şartı turizm belgeli işletmeler için uygulanmayacak.

Daha önce satış belgesi almış işletmeler için de bu kural uygulanmayacak.

Ürünler, Tütün ve Alkol Piyasası Düzenleme Kurumu tarafından çıkarılacak ikincil düzenlemelerin Resmi Gazete'de yayımından itibaren on ay içerisinde, düzenleme hükümlerine uygun hale getirilecek.

ALKOLLÜ ARAÇ KULLANANA 700 TL

Teklife göre, sürücü belgesi olmayanların, sürücü belgesi geçici ya da tedbiren geri alınanların, sürücü belgesi iptal edilenlerin, araç kullanarak trafiğe çıktıklarının tespiti halinde, bu kişilere 1407 TL idari para cezası verilecek.

Ayrıca, aracın sürücü belgesiz kişilerce sürülmesine izin veren araç sahibine de tescil plakası üzerinden aynı miktarda idari para cezası verilecek.

Sürücülerin narkotik veya psikotrop maddelerin kullanılıp kullanılmadığı ya da alkolün kandaki miktarını tespit amacıyla teknik cihazlar kullanılacak. Bu tespit, solunum havası veya tükürük gibi biyolojik örnekler üzerinden yapılabilecek.

Belirlenen miktarların üzerinde alkollü olarak araç kullandığı tespit edilen sürücüler hakkında, eylemi başka bir suç oluştursa bile 700 TL idari para cezası verilecek ve sürücü belgesi 6 ay süreyle geri alınacak.

Alkollü araç kullanma ya da ölçüm yaptırmama nedeniyle sürücü belgesi geri alınanlar hakkında, son ihlalin gerçekleştiği tarihten itibaren geriye doğru beş yıl içinde; ikinci defasında 877 TL idari para cezası verilecek ve sürücü belgeleri iki yıl süreyle, üç veya üçten fazlasında ise 1407 TL idari para cezası verilecek ve sürücü belgeleri her seferinde beşer yıl süreyle geri alınacak.

Bir promile kadar alkollü olan sürücünün başkalarının hayatı, vücut bütünlüğü veya malvarlığı bakımından somut bir tehlikeye sebebiyet vermesi halinde, ayrıca TCK'nın ilgili hükümleri uygulanacak.

Teknik cihaz ile alkol tespitini kabul etmeyenler hakkında, bir promil alkollü olarak araç kullanmış sayılacaklar ve ilgili ceza hükümleri uygulanacak.

Teknik cihaz ile alkol tespitini kabul etmemesi veya alkollü olarak araç kullanması nedeniyle son ihlalin gerçekleştiği tarihten itibaren geriye doğru beş yıl içinde sürücü belgeleri ikinci defa geri alınan sürücüler, Sağlık Bakanlığınca, sürücü davranışlarını geliştirme eğitimine; üç veya üçten fazla geri alınan sürücüler ise psiko-teknik değerlendirmeye ve psikiyatri uzmanının muayenesine tabi tutulacak.

İKİ YILA KADAR HAPİS

Narkotik veya psikotrop madde kullandığından şüphe edilen ancak teknik cihaz bulunmaması nedeniyle tespit yapılamayan veya trafik zabıtasınca teknik cihazla tespit yapılmasına müsaade etmeyen sürücüler ile teknik cihazla yapılan ölçüm sonucunda narkotik veya psikotrop madde kullandığı tespit edilen sürücüler, mahalli zabıtaya teslim edilecek. İlgili zabıta tarafından bu sürücüler, tıbbi yönden incelenmek, kan, veya benzeri biyolojik örneklerle saç, tükürük, tırnak ve benzeri örnekler üzerinden analiz yaptırılmak üzere Cumhuriyet savcılığına sevk edilecek.

Narkotik veya psikotrop madde kullandığı tespit edilerek hakkında soruşturma başlatılan sürücülerin sürücü belgesi, soruşturma ve kovuşturma sonuçlanıncaya kadar tedbiren geri alınacak ve 3600 TL idari para cezası verilecek.

Kovuşturma sonucunda kişinin hüküm giymesi halinde hükümlülük kaydı adli sicilinden silindikten sonra, tedavi ve denetimli serbestlik tedbirine karar verilmesi veya hükmün açıklanmasının geri bırakılması nedeniyle denetim süresi öngörülmesi halinde ise tedavi ve denetim süresi sonunda davanın düşmesi kararı verildikten sonra, sürücü olmasında sakınca bulunmadığına dair resmi sağlık kurumlarından alınmış sağlık kurulu raporunun ibraz edilmesi koşuluyla sürücü belgesi iade edilecek. Kişi hakkında kovuşturmaya yer olmadığına dair karar verilmesi veya hüküm giymemesi halinde de sürücü belgesi iade edilecek.

Kovuşturmaya yer olmadığına dair karar verilmesi veya hüküm giymeme hariç, bu fıkra hükmüne göre sürücü belgesinin iade edilmesi için tedbiren geri alma tarihinden itibaren en az beş yıl geçmiş olması gerekecek.

Narkotik veya psikotrop madde ya da bir promil ve üzerinde alkollü içki aldığı tespit edilen sürücüler, can ve mal güvenliğini tehlikeye düşürecekleri ve emniyetli bir şekilde araç sevk ve idare edemeyecekleri kabul edilerek haklarında ayrıca Türk Ceza Kanunu'nun "Trafik güvenliğini tehlikeye sokma" başlıklı 179. maddesine göre iki yıla kadar hapis cezası ile cezalandırılabilecek.

BİTKİSEL NARGİLE VE SİGARA

Sigara ve diğer tütün ürünlerinin, özel araçların sürücü koltuklarında da içilmesi yasak olacak.

Tütün içermeyen ancak tütün mamulünü taklit eder tarzda kullanılan bitkisel nargile ve bitkisel sigara, tütün ürünü kabul edilecek.

Tütün Ürünlerinin Zararlarının Önlenmesi ve Kontrolü Hakkındaki Kanunu'nun cezaları gerektiren fiillerin bir yıllık dönemde tekerrürü halinde idari para cezası bir kat; ikinci tekerrürü halinde iki kat artırılarak verilecek. Aynı dönemdeki üçüncü tekerrürde de işyeri on günden bir aya kadar kapatılacak.

YEŞİLAY CEMİYETİ VAKFI KURULACAK

Teklife göre, kefalet sandığı yönetim kurulu başkan ve üyelerine, önceki düzenlemelere göre yapılan ödemeler nedeniyle borç çıkarılmayacak ve çıkarılan borç tutarlarının tahsilinden vazgeçilerek, borç takibi işlemine son verilecek.

Maliye Bakanlığı Gelir İdaresi Başkanlığı veya vergi incelemesi yapmaya yetkili olanlar, usulüne uygun olarak yürürlüğe girmiş uluslararası anlaşmalarda yer alan bilgi değişimi hükümleri çerçevesinde, Maliye Bakanlığınca tespit edilecek usullere göre bilgi toplayabilecek.

Banka şube açılışında, şubenin açıldığı ay kesri tam ay sayılmak suretiyle takvim yılının kalan ay süresine isabet eden harç tahsil edilecek.

Diyanet İşleri Başkanlığı, Kur'an kursu, yurt ve pansiyonların iaşe ve barındırma ihtiyaçları ile diğer harcamalarına ilişkin bütçelerini, mali yıl itibariyle düzenleyecek, yurt ve pansiyonların her türlü alım-satım işlemlerini yürütecek.

Mazbut ve mülhak vakıflar ile Vakıflar Genel Müdürlüğüne ait olanlar hariç olmak üzere mülkiyeti kamu kurum ve kuruluşları ile Hazineye ait taşınmazların üzerindeki cami ve mescitler ile Kur'an kurslarının bir kısmında veya eklentisi ya da bütünleyici parçasında bulunan ve ticari faaliyetlerde kullandırılması öngörülen kısımları, irtifak hakkı tesisine konu edilmemek şartıyla Diyanet İşleri Başkanlığınca işletilebilecek veya ihaleyle işlettirilebilecek ya da kiralanabilecek.

Teklifle, bakanlıklarda ve bağlı kuruluşlarda daire başkanı ve grup başkanı kadrolarında bulunanların ek göstergeleri, kariyer uzmanlarının ek göstergeleriyle eşitleniyor.

Ar-Ge ve destek personelinin, çalışmaları karşılığında elde ettikleri ücretleri üzerinden asgari geçim indirimi uygulandıktan sonra hesaplanan gelir vergisinin; doktoralı olanlar için yüzde 90'ı, diğerleri için yüzde 80'i verilecek muhtasar beyanname üzerinden tahakkuk eden vergiden indirilmek suretiyle terkin edilmesine ilişkin düzenlemenin yürürlük tarihi 2023'e kadar uzatılıyor.

Biletle girilmesi zorunlu olmayan eğlence yerlerinden alınacak eğlence vergisinin alt ve üst sınırını belirlemeye Bakanlar Kurulu yetkili olacak.

Tatil günlerinde çalışma ruhsatı harcını belirleme yetkisi, belediye meclislerinden alınıp Bakanlar Kurulu'na veriliyor. Bakanlar Kurulu, Belediye Gelirleri Kanunu'nda en az ve en çok miktarları gösterilen vergi ve harçların tarifelerini belediye grupları itibarıyla tayin ve tespit edecek.

Uluslararası anlaşmalarla kurulan yükseköğretim kurumlarından resmi davet alan öğretim elemanlarına, özlük hakları saklı kalmak üzere verilen iznin üst sınırı 5 yıla kadar uzatılabilecek.

KAMULAŞTIRMA BEDELLERİ

Teklifle, kamulaştırmadan el konulan taşınmazların bedel tespitinde uygulanacak esaslar, Anayasa Mahkemesi'nin verdiği iptal kararlarının ardından yeniden düzenleniyor. Buna göre, öncelikle uzlaşma aranacak, uzlaşma sağlanamaması durumunda taşınmazın maliki ya da idare tarafından bedel tespit davası açılabilecek.

Mahkemelerce idare adına tescil kararı verilen kamulaştırmalarda, tebligatlar ve diğer kamulaştırma işlemleri tamamlanmış sayılacak. Bu kamulaştırma işlemleri sebebiyle hiçbir hak ve alacak talebinde bulunulamayacak, kamulaştırmaya veya bedeline karşı itiraz davaları açılamayacak, açılmış ve devam eden davalar bu esaslara göre sonuçlandırılacak.

Kamulaştırılan ancak kamulaştırma bedelleri maliklerine ödenmeyen arazilerden dağıtılmayan, tahsis edilmeyen, satılmayan veya Toprak Reformu Kanunu'nun amacında kullanılmasına ihtiyaç duyulmayanlar, belli şartlar çerçevesinde ilgilileri adına tescil edilebilecek.

KDV İSTİSNASI

Şehir içi raylı ulaşım sistemleri, metro, tramvay, teleferik, telesiyej ve funiküler ile bunların hatları, istasyonları, yolcu terminalleri ve durakları ve bu iş ve işlemlerle ilgili tesisler ile eklenti veya bütünleyici parçalarının Ulaştırma, Denizcilik ve Haberleşme Bakanlığı, belediyeler ve bunların kuruluşları arasında yapılacak devir ve teslimleri 31 Aralık 2023 tarihine kadar katma değer vergisinden müstesna olacak.

Bu kapsamda yapılan teslim ve hizmet ifaları için yüklenilen vergiler, vergiye tabi işlemler nedeniyle hesaplanan vergiden indirilecek. İndirimle giderilemeyen vergiler iade edilmeyecek.

Kamu Mali Yönetimi ve Kontrol Kanunu'na ekli (III) sayılı cetvelde sayılan düzenleyici ve denetleyici kurumlarla TMSF Kurul Başkan ve üyelerine, kendi mevzuatında yer alan kısıtlamalara bağlı olmaksızın, kurumun görev alanıyla ilgili olmamak kaydıyla kamu kurum ve kuruluşları ile sermayesinin yarıdan fazlası devlete ait kurum ve kuruluşların yönetim kurulu, denetim kurulu ve danışma kurulu üyeliği görevleriyle komisyon, heyet, komite ve benzeri organlarda görev verilebilecek. Bu görevlerinden dolayı ilgili mevzuatında öngörülen tutarda ayrıca ödeme yapılacak.

Avrupa İnsan Hakları Mahkemesi'nin (AİHM) kararı kapsamında karşılıklı dostane çözüme ulaşılması halinde, buna ilişkin düzenlenen belgeler kamu otoritesi tarafından ilgili adli veya idari mercilere gönderilecek.

YEŞİLAY VAKFI

Türkiye Yeşilay Cemiyeti tarafından, aynı amaçları gerçekleştirmek üzere merkezi İstanbul'da olan Türkiye Yeşilay Cemiyeti Vakfı kurulacak.

Vakıf, kurumlar vergisinden, yapılacak bağış ve yardımlar sebebiyle Veraset ve İntikal Vergisinden, her türlü muameleler dolayısıyla düzenlenen kağıtlar damga vergisinden, yapılan işlemler harçtan müstesna olacak.

Vakfa yapılacak nakdi bağış ve yardımların tamamı Gelir ve Kurumlar Vergisi mükellefleri tarafından beyannameleri üzerinde bildirilen gelir veya kazançtan indirilebilecek.

Vakıf, Bakanlar Kurulunca vergi muafiyeti tanınan vakıflara diğer kanunlarla tanınan vergi, harç ve diğer istisna ve imkanlardan aynen yararlanacak.

Vakfa, amaçlarını gerçekleştirmek üzere, sağlık bakanlığı bütçesinde gerekli ödenek öngörülecek. Hükümetin, alkol satışını sınırlayan, reklamını, dizi, film ve kliplerde görüntüsünü yasaklayan düzenlemesi kamuoyunda büyük tartışmalara neden olurken, 24 Mayıs Cuma günü TBMM Genel Kurulu'nda oylanarak kabul edilmişti.