Grip aşısı yaptırmak isteyen insanlar aylardır aşıya ulaşmak istediklerinde sorun yaşıyor. Peki kimler grip aşısı yaptırmalı? Grip aşısı ile ilgili sorun ne? Yeni puanlama sistemi ile ne olacak? 6 soruda grip aşısı ile ilgili merak edilenleri yanıtlıyoruz:

1- GRİP AŞISI İLE İLGİLİ SORUN NE?

Şu günlerde her zamankinden daha çok aşı talep ediliyor. Uzmanlar grip aşılarının her yıl Ağustos ayında üretildiğini ve dünyada bunu üreten sadece birkaç firma olduğunu söylüyor. Türkiye’de ise bu aşıyı yurt dışından sadece bir firma getiriyor. Arz-talep dengesindeki makas grip aşısını kolay temin edilemeyen bir aşıya dönüştürmüş durumda.

2- GRİP AŞISI NEDEN BULUNAMIYOR?

Aslında grip aşısının bulunamaması sadece Covid-19 sonrası artan taleple ilgili bir şey değil. Tam bir yıl önce, geçtiğimiz yılın Ekim ayında da aynı sorun gündeme gelmişti. Sözcü’ye konuşan Bursa Eczacı Odası Başkanı Okan Şahin, Türkiye’de 25 bin eczane olduğunu söylemiş ve 25 bin eczaneye 20 bin kutu aşının geldiğini belirtmişti. Aşılar gelir gelmez tükeniyor ve net bir açıklama yapılmıyordu. Aradan bir yıl geçti ve dünyada grip aşısı üretiminde sadece yüzde 20 oranında artış oldu. Covid-19 sebebiyle artan talebi de düşünürsek şu koşullarda bulunamaması olağan görünüyor.

3- KİMLERE YAPILACAK?

Sağlık Bakanlığı tarafından bu yıl Covid-19 sebebiyle grip aşısının sadece yüksek risk grubundaki hastalara yapılacağı belirtildi. Bu demek oluyor ki zaten zor bulunan grip aşısına paranız olsa bile gerekli kriterleri sağlamadan ulaşmanız mümkün olmayacak. Bu noktada sağlık bakanlığının uygulamaya başladığı risk skoru uygulaması hayata geçirildi. Risk grubunda olan SGK'lılar herhangi bir bedel ödemeden aşı yaptırabilecek. Şayet SGK’lı değilseniz aile hekimi tarafından reçete edildikten sonra 72.64 TL ücret ödeyerek aşıyı yaptırmak mümkün. Aşı olmanız için Charlson Risk Skoru uygulanacak ve bu skora göre 5 ve üzeri puanı tutturanlar ilk aşamada aşı olabilecek.

4- HANGİ HASTALIK KAÇ PUAN?

Bakanlık Türkiye’ye getirilen 1 milyon 350 bin grip aşısını kimlerin yaptırabileceğini e-nabızdan yayınladı. Sisteme girip turuncu butonu tıkladığınızda aşı olup olamayacağınızı öğrenebileceksiniz. Sadece 5 ve üzeri puanı olanlar aşıya ulaşabilecek. ‘Charlson Risk Skoru’na göre hastalıkların puan karşılıkları ne? Mesela koroner arter hastalığı 1 puan, karaciğer hastalığı ise orta veya ağır ise 3 puan. Metastatik solid tümör ve AIDS ise 6 puana tekabül ediyor. Hastalıkların puan karşılıklarını öğrenmek için aşağıdaki ilgili haberimize bakabilirsiniz.

5- TÜRKİYE’NİN TALEBİ NE KADAR?

Şu an tüm dünyada aşı üreticileri bir araya gelse üretebilecekleri grip aşısının 1.5 milyar doz olacağı belirtiliyor. Türkiye’de ise yakın zamana kadar yıllık 2 milyon doz aşı kullanılıyordu. Ancak Covid-19 nedeniyle bu yıl grip aşısı talebinin 10 milyonun üzerinde olduğu tahmin ediliyor. Ülkeye Kasım ayı ortalarına kadar yaklaşık 3.5 milyon doz aşı getirilecek.

6- AŞI OLMAK İÇİN NE GEREKİYOR?

Örneğin aşı olmaya giden yolda sadece orta veya ağır derecede karaciğer hastalığı yeterli değil. Çünkü bu hastalık 3 puana tekabül ediyor. Karaciğer hastalığının yanı sıra konjestif kalp yetmezliği ve diyabet rahatsızlığınız da varsa aşı olabiliyorsunuz. Ayrıca sadece AIDS hastası olanlar da aşı yaptırabiliyor. Charlson Risk Skoru'na göre 65 yaş üstü, bir kronik hastalığı yoksa tek başına bu puanlama ile aşı olamayacak.

‘Charlson Risk Skoru’na göre hastalıkların puan karşılıkları ise şöyle:

1 PUAN

Koroner arter hastalığı

Konjestif kalp yetmezliği

Kronik pulmoner hastalık

Peptik ülser hastalığı

Periferik damar hastalığı

Serebrovasküler hastalık

Diabetes mellitus

Karaciğer hastalığı (hafif derecede)

Konnektif doku hastalığı

Demans

2 PUAN

Diabetes mellitus (uç organ hasarının eşlik ettiği)

Renal hastalık (orta veya ağır derecede)

Hemipleji

Nonmetastatik solid tümör

Lösemi

Lenfoma

Multipl myeloma

3 PUAN

Karaciğer hastalığı (orta veya ağır derecede)

6 PUAN

Metastatik solid tümör,

AIDS

Charlson İndeksine Göre Komorbidite Derecesi

Komorbidite derecesi

Toplam puan:

0: Risk Yok.

1-2: Hafif Risk

3-4: Orta Risk

5 ve üzeri: Yüksek Risk

Bu puanlama sistemine göre 5 ve üzeri puanı alanlar Aile Sağlığı Merkezleri’nde grip aşısı olabilecek.