BAHARLA BİRLİKTE GELEN HASTALIKLARA DİKKAT
İ.Ü. İstanbul Tıp Fakültesi Öğretim Üyesi Prof. Dr. Osman Erk’le, baharla birlikte gelen hastalıklarla ilgili görüş aldık. Mevsim dönüşleriyle birlikte sıcaklık, nem, havada artan negatif iyonlar ile polenler birtakım bedensel ve ruhsal problemlere yol açıyor. Bu geçiş süreci bazı hastalıklara; var olan kronik hastalıkların da alevlenmesine neden olabiliyor? Kıştan bahara geçiş dönemi, bağışıklık sistemini zayıflatıyor. Bu durum da hastalıklara yatkınlığı artırıyor? Yaz saatine girdiğimiz bugünlerde gecelerin kısalması, gündüzlerin uzamasıyla birlikte kişinin hormonal sistemi ve metabolizması bu değişikliklere de uyum sağlamaya çalışıyor
Mevsim değişikleri vücudu nasıl etkiler?
Bu dönem pek çok insanı ruhsal yönden çok fazla etkileyebilir. Depresyon, yorgunluk, isteksizlik, halsizlik gibi durumlar bu dönemde sıktır. Daha çok kapalı mekanlarda günlerimizi geçirdiğimiz bugünlerde insan biyoritminde ortaya çıkan değişikliklerle birlikte yanlış diyetler; fazla kafein, sigara ve alkol tüketimi bahar yorgunluğuna yol açar.
Davetsiz misafirler alerjiye yol açar. İlkbahar alerji mevsimi midir?
Çiçeklerin açtığı bu dönemde birtakım davetsiz misafirler insan vücudunu etkiler. Yabani ot, çimen, ağaç ve çiçek polenleri duyarlı bünyelerde alerjik belirtilere yol açar. Dış ortamdaki alerjenlere karşı alerjik rinit (nezle), sinüzit, astım ve egzama gibi hastalıkların sıklığı artar. Sürekli hapşırık; burun tıkanıklığı; gözlerde sulanma, yanma, batma, kızarma gibi şikayetler ve nefes darlığı polen alerjilerinde sık rastlanılan belirtilerdir. Bu dönemde insanların yüzde 20-40 kadarı oldukça fazla etkilenir. Bu alerjik reaksiyonlar vücutta sistemik yangı durumu oluşturur ve bazı hastalıklara zemin hazırlar. Enfeksiyon hastalıkları, kalp krizi bu komplikasyonlardan bazılarıdır.
Bu dönemde mide-bağırsak hastalıkları tetiklenir mi?
İlkbahar aylarında mide-bağırsak sistemine ait hastalıklar da belirgin olarak şiddetlenir. Ülser hastalığı yanı sıra gastrit ve reflü hastalıklarında şikayetler yaşanır. Mide ve on iki parmak bağırsağı ülserlerine ait karın ağrısı, ağıza ekşi su gelmesi, karında rahatsızlık hissi gibi şikayetler çok artar. Yine aynı şekilde sinirsel bağırsak sendromu denilen hastalıkta sık olarak alevlenmeler ortaya çıkar. Bu hastalıkta zaman zaman ishal ve kabızlık dönemleri şiddetlenerek birbirini takip eder. Sinirsel kökenli olan bu hastalık bünyeyi yorgun düşürür.
Kalp-damar sistemi nasıl etkilenir?
Polenlere bağlı alerjik reaksiyonlar sonucu ortaya çıkan bünyedeki yangı durumu kalbi çok olumsuz etkiler. Polenlerin havada en yoğun olduğu Mayıs ayı kalp krizinin en sık olduğu aylardan biridir. Bu dönem damar sistemini ve tansiyon hastalarını da olumsuz etkilemektedir. Tansiyonun kontrol altına alınamaması, migren tipi baş ağrıları bu dönemde sıktır. Polenlere bağlı alerjik reaksiyonlar sonucu ortaya çıkan bünyedeki yangı durumu kalbi çok olumsuz etkiler.
Tansiyon hastaları için zor bir dönem
Bu dönem damar sistemini ve tansiyon hastalarını da olumsuz etkilemektedir. Tansiyonun kontrol altına alınamaması, migren tipi baş ağrıları bu dönemde sıktır. Yaz aylarına geçiş ile birlikte mevsimsel grip sıklığı giderek azalırken, diğer virüslere bağlı üst solunum yolu infeksiyonları ve ishal vakaları artış göstermektedir. Çocuklarda özellikle kabakulak, suçiçeği gibi hastalıklarda artışlar kaydedilir.
Hangi enfeksiyon hastalıkları görülür?
Yaz aylarına geçiş ile birlikte mevsimsel grip sıklığı giderek azalırken, diğer virüslere bağlı üst solunum yolu enfeksiyonları ve ishal vakaları artış göstermektedir. Çocuklarda özellikle kabakulak, suçiçeği gibi hastalıklarda artışlar kaydedilir. Viral üst solunum yolu enfeksiyon hastalıkları ile polen alerjileri aynı belirti ve bulgularla seyrettiği için ayırıcı tanı dikkatli bir şekilde yapılmalı, antibiyotik kullanılmamalıdır.
Polenlere karşı hangi önlemler alınmalıdır?
Polenlerin yoğun olduğu sabah ve akşam saatlerinde dışarı çıkılmamalıdır. Gerekirse maske kullanmak yararlı olabilir. Kapı ve bacaları kapalı tutmak, çamaşırları dışarıya asmamak, bahçe işlerinden uzak durmak koruyucu olabilir.
D vitamini eksikliği bu dönemde yaygın mıdır?
Kış aylarının sonu vücudumuzda D vitamini eksikliğinin en üst düzeyde olduğu zamandır. D vitamini genel vücut sağlığı için çok gerekli olan bir hormon-vitamindir. Bilindiği gibi D vitamini bitkisel ve hayvansal ürünlerde yetersiz düzeydedir. D vitamini güneş vitaminidir. Uygun şekilde güneşlenmek hem D vitamini sentez etmek için hem de hormonal dengeyi yeniden sağlamak için elzemdir. Güneş, spor ve dengeli beslenme bu aylarda insan sağlığını olumlu etkileyecektir.
Bahar aylarını rahat geçirmek için nelere dikkat edilmelidir?
Yaz aylarının yaklaşmasıyla birlikte fit görünmek için yapılan yanlış diyetler önemli sorunlara yol açabilir. Sigara, kafein ve alkol tüketmemek önemlidir. Yeterli uyku, düzenli egzersiz vücudu sağlıklı tutar. Dengeli beslenmeye dikkat edilmelidir. Metabolizmanın hızlanmasıyla birlikte omega 3’ten zengin; yeterli vitamin, mineral ve antioksidan içeren bir diyet programı vücudu zinde tutar. Yeşil yapraklı sebzeler, kuruyemişler, meyve, diğer sebzeler, bakliyat ürünleri ve az miktarda tam tahıl tüketmek sağlığı olumlu etkiler.