İSTANBUL’DA İLK OCAKBAŞI NEREDE AÇILDI?
Rivayet muhtelif? Kimi der ki, Taksim’deki Pala’nın Yeri, İstanbul’un ilk ocakbaşısıdır? Bazıları da der ki, "Hayır. İstanbul’da ilk ocakbaşı, Unkapanı Plakçılar Çarşısı içinde açıldı."
İki bilgiyi de doğru kabul etmek gerekir.
Birisi birinciyse, diğeri ikincidir!
Ocakbaşı, özellikle Adana, Urfa, Güneydoğu’dan İstanbul’ gelen göç kültürünün sonucudur.
Bilenler bilir. Eskiden, Tünel ve İstiklal Caddesi kitapçı kaynardı. Buradan alışveriş bir ayrıcalıktı. Ocak başı gelince İstanbul’a, bu kitapevleri bir bir kapandı. Yerini Ocakbaşlar, çiğ köfteciler aldı. Güzelim İstanbul’un dokusu bozuldu.
Ben, kendi payıma hem Pala’da, Hem Unkapanı’nda sofrayı oturdum. Unkapanı’nı daha çok severim.
Haydi. Kendimize bir Adana söyleyelim. Satır kıymadan olsun. Yanına acılı ezme, bol çevizli Gavurdağı, bir de şalgam suyu. Koy ortaya bir 75’lik. İçelim, ayılalım! Şerefe canlar ve muhabbetimize başlayalım!
Ben size bir şey söyleyeyim mi, eğer bir sanatçılının sazını, türküsünü ocakbaşı’nda dinlememişseniz, siz o türkücüyü tanımıyorsunuz, demektir. Ocakbaşı’nda, bir duble rakı içince, sazın tellerinden büyülü nağmeler dökülür. Türkücü, türküsünü daha bir yanık söyler.
Bir gelenek vardır Unkapanı Plakçılar Çarşısı’ndaki Ocak başında. Diyelim ki Nida Tüfekçi konuğunuz. Sazını almış, gelmiş. Hemen baş köşeye alırlar. Patron odur, o gece. . Ondan izin alınmadan kimse sazın teline dokunamaz. Kimse türkü çağırmaz. İzin alınmadan saz çalınır, türkü söylenirse, o kişi ömür boyu boykot yer. Bir daha ocak başının başını rüyasında görür.
Ustaya saygı, böyle bir şeydir işte.
Şöyle tarif edeyim size Unkapanı Ocakbaşı’nı. Upuzun bir ocakbaşı… İki tarafına insanlar sıralanmış. Felekten bir gece çalıyorlar.
Masa boyu uzun yassı şişler. Adana sarılmış, üzerine… Yelliyor dumanı usta. Adana’nın o mis gibi kokusu dükkana yayılıyor. Bazıları sırf bu kokuyu duymak için gelir mekana. Kıyma, az harlı ateşte nar gibi kızarır. Etin suyu pidenin içine işler. Bir kenarda domatesler, biberler pişer. Uzun şişin önünüze rastgelen yerinden yersiniz afiyetle.
Vallahi ağzım sulandı. Ne yapsam. Kendimi Etiler’deki bir Ocakbaşı’na mı atsam?
ERDOĞAN SEVGİN